بررسی فسفر خروجی از برخی حوضه های آبخیز کوچک استان گیلان و رابطه ی آن با کاربری اراضی

فسفر یکی از آلاینده های مهم با منشاء غیرنقطه ای است که از مناطق مسکونی و صنعتی، زمین های کشاورزی و رواناب های شهری سرچشمه می گیرد. در این پژوهش خروج فسفر از برخی حوضه ی آبخیز با کاربری متفاوت شامل جنگل، شالیزار، باغ چای، مخلوط باغ چای و مرکبات، مناطق شهری در استان گیلان مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور پس از بررسی نقشه ها و پیمایش صحرایی، محدوده ی حوضه ها با نرم افزار wms مشخص گردید. سپس با استفاده از مدل رقومی ارتفاع (dem)، نقشه توپوگرافی تهیه شد. نقشه ی پوشش گیاهی نیز با استفاده تصاویر ماهواره ای و نرم افزار erdas تهیه گردید. نمونه برداری از رواناب های خروجی حوضه ها طی یک سال از نقطه ی خروجی آن ها انجام گرفت. در آزمایشگاه مقدار هدایت الکتریکی و ph، کل مواد جامد، کل مواد جامد محلول و کل مواد جامد معلق به روش وزنی و سه نوع فسفر کل، کل فسفر محلول و فسفر چسبیده به ذرات اندازه گیری شد. نتایج به دست آمده نشان داد که حوضه های شهری بیش ترین و حوضه های جنگلی کم ترین مقدار خروج فسفر را دارند. در حوضه های جنگلی و مناطق کشاورزی در فصل زمستان به دلیل فرسایش بیش ترین مقدار خروج فسفر بالاتری مشاهده شد، در حالی که رودخانه های مناطق شهری در تابستان بیش ترین میزان فسفر را دارا بودند. خروج فسفر از زمین های کشاورزی بیش تر به صورت چسبیده به ذرات است ولی در مناطق شهری و جنگلی فسفر بیش تر به صورت محلول خارج می شود.